De Fairphone 5 is meer dan een duurzame telefoon

De tijd van het moeten inleveren op prestaties en extra moeten betalen om een duurzamere keuze te maken op het gebied van smartphones is voorbij. De Fairphone 5, die onlangs in de verkoop is gegaan, toont precies dat aan.

Het in Amsterdam ontwikkelde apparaat kan voor het eerst qua prijs en prestaties daadwerkelijk de concurrentie aan met zo’n beetje elke andere telefoon die je op dit moment in het schap kunt vinden. Iets waar zijn voorganger, de Fairphone 4, een stuk meer moeite mee had.

Je krijgt bijvoorbeeld een 6,46 inch OLED-scherm, 50 megapixel camera’s, ook aan de voorkant, en alle andere dingen die je vandaag de dag van een telefoon verwacht. Alleen draadloos laden kan de Fairphone 5 niet. Maar dat heeft een reden.

“We hebben er wel over nagedacht, maar het ligt niet in lijn met onze visie. Draadloos laden is in onze optiek nog veel te inefficiënt. Er treedt heel veel verlies op, zelfs als je de telefoon perfect op de draadloze lader legt. Ligt ie net niet goed, dan is het nog veel erger. Het is simpelweg verspillen en we denken dat onze klanten dat niet zouden moeten doen als het niet hoeft”, zegt hoofd productontwikkeling en mede-oprichter Miquel Ballester Salvà van Fairphone tegen Business Insider.

Het geeft aan dat de gedachtengang achter de Fairphone 5 veel verder gaat dan alleen het product, al is dat natuurlijk wel het belangrijkste. “We zien de telefoon als een onderdeel van onze missie. Het is een voorbeeld voor de rest van de wereld om aan te geven hoe het ook kan. Het is ons doel dat we hiermee meer partijen kunnen laten zien wat mogelijk is en hopelijk hun aanpak beïnvloeden”, legt Ballester Salvà uit. 

En die invloed is al merkbaar binnen de Europese Unie, waar Fairphone op verzoek regelmatig zijn visie op bepaalde zaken mag geven in Brussel. Al kan Ballester Salvà hier geen concrete voorbeelden van geven, hij stelt wel dat Fairphone betrokken is geweest bij de vorming van het EU Ecodesign Directive.

Om invloed te kunnen uitoefenen, moet het bedrijf natuurlijk wel een product hebben dat verkoopt. En dat zorgt ervoor dat ze bij Fairphone niet op elk vlak zo ver kunnen gaan als ze zouden willen.

Er moet ook aan de consument worden gedacht. En daarbij rijmt de vraag van de markt niet altijd met de missie van Fairphone. Een simpel voorbeeld hiervan is de keuze om de vijfde versie van de smartphone in drie kleuren te leveren. Dit kost meer in zowel de ontwikkeling als in de productie en zorgt dus ook voor onder andere meer CO2-uitstoot. Maar een telefoon alleen in het zwart uitbrengen zou tegenwoordig niet meer kunnen, stelt de mede-oprichter van Fairphone. 

Op andere vlakken gaat het Nederlandse bedrijf weer veel verder dan de gemiddelde telefoonbouwer van tegenwoordig. En dan hebben we het nog niet eens over de reparatiemogelijkheden van de Fairphone 5, die tot een nieuw en nog hoger niveau is getrokken.

“We zijn ook bezig om iedereen die aan de Fairphone werkt, een leefbaar loon te geven. En daarbij gaan we verder dan alleen de fabrikant die de telefoon in elkaar zet, maar kijken we ook naar de leveranciers van de fabrikant”, legt Ballester Salvà uit. 

Maar daarbij is het niet zo dat degene die een Fairphone in elkaar schroeft, bij een fabrikant een leefbaar loon krijgt, en degene die daartegenover een andere telefoon in elkaar schroeft dit niet krijgt. Fairphone berekent een leefbaar loon voor de output van de fabriek en betaalt op basis hiervan extra. Deze extra betaling wordt door de fabrikant eerlijk verdeeld over alle medewerkers, niet alleen degene die aan de Fairphone werken.

Natuurlijk berekent het Amsterdamse bedrijf deze extra kosten door in de aanschafprijs van de telefoon, maar dat is minder dan je denkt. Volgens Ballester Salvà komt dit neer op 2 dollar per telefoon. Daardoor vraag je je af waarom de Samsungs en Apple’s van deze wereld niet hetzelfde doen…

Natuurlijk verschilt de Fairphone 5 op nog veel meer vlakken van de reguliere telefoons van nu. Ten eerste kun je met de hand de batterij vervangen. Iets wat vroeger heel normaal was, maar waar je nu professionele hulp voor moet inschakelen. Het is wellicht het belangrijkste vervangbare onderdeel, want het vervangen hiervan maakt de optimale levensduur van zo’n 8 jaar mogelijk. Tenminste, Fairphone zou het liefst zien dat je zo lang met de telefoon doet.

Als je elke 2 tot 3 jaar je batterij vervangt, zou je zonder problemen de acht jaar moeten kunnen halen, stelt Ballester Salvà. “Vanuit Fairphone zorgen we ervoor dat we alle onderdelen voor de 8 jaar kunnen leveren, en geven we zelfs 5 jaar garantie en 8 jaar software-updates.”

Maar of je na 5 of 6 jaar nog met een oudere telefoon wilt werken, is een andere vraag. Na een paar jaar beginnen telefoons toch al snel traag aan te voelen en beginnen ze daardoor wat vervelend in de omgang te worden.

Maar ook daar is aan gedacht, want de Fairphone 5 heeft geen reguliere processor, maar een industriële. “Door te kiezen voor een industriële chipset garanderen we niet alleen dat hij langer mee gaat, maar dat hij ook langer ondersteund blijft”, zegt Ballester Salvà. “Wat je vaak ziet met de consumentenchips is dat ze veel sneller vervangen worden, terwijl in de industrie langer vertrouwd moet kunnen worden op de chips, waardoor ze dus niet alleen robuuster zijn, maar ook langer door software ondersteund worden.”

Fairphone: nadelen kunnen ook voordelen zijn

Daarnaast is er nog een andere beperking, die eigenlijk een voordeel is voor Fairphone. Het bedrijf werkt namelijk met heel veel onderdelen die voor meerdere fabrikanten verkrijgbaar zijn. “Dat zorgt ervoor dat je misschien niet je cameramodule CO2-neutraal kunt laten maken, maar het zorgt er aan de andere kant wel voor dat deze onderdelen langer op de markt blijven en beter verkrijgbaar zijn. Daardoor kunnen wij langer reparatiemodules aanbieden”, zegt Ballester Salvà.

Fairphone heeft bij de ontwikkeling van het nieuwste model klaarblijkelijk aan heel veel dingen gedacht om de levensduur van de telefoon zo goed mogelijk te optimaliseren, maar toch moet de koper ook zijn steentje bijdragen. Als deze niet bereid is, of in staat is om reparaties uit te voeren, dan zou je misschien denken dat het klaar is, maar zelfs dan staat Fairphone klaar om de gebruiker te helpen. Er is namelijk een reparatiedienst.

“Daarom testen we onze telefoons uitvoerig. Op dit moment zou de Fairphone een val van 1,8 meter moeten kunnen overleven. Hiervoor brachten we extra versteviging aan in de telefoon”, zegt Ballester Salvà. “Daarnaast hebben we er zoveel mogelijk aan gedaan om reparaties makkelijk en veilig te maken. De connectors voor bijvoorbeeld het scherm en de camera’s zijn normaliter breekbare punten, maar die hebben wij steviger gemaakt. Ook kan je gewoon de printplaten in de telefoon aanraken zonder dat je hiermee iets kapot maakt.” 

Ook heeft het designteam van Fairphone bewust gekeken naar de vormgeving in de telefoon. Er zijn duidelijk geplaatste vormen en aanwijzingen die subtiel communiceren waar wat geplaatst moet worden. Het moet het duidelijk maken dat het niet eng is om met een schroevendraaier in je telefoon te gaan zitten wroeten. 

Wie vol goede moed met de kruiskop in de aanslag zijn gebarsten OLED-scherm gaat vervangen, loopt waarschijnlijk tegen een kleine Easter egg aan: het lijkt op het eerste gezicht mogelijk op een stukje verf of plastic dat ergens vanaf gebladderd is, maar het is eigenlijk een kaart van Congo.

“Het is een herinnering aan waar het allemaal begon en waar we het voor doen”, zegt Ballester Salvà. “Waarom Congo? Het is een van de landen die wereldwijd het rijkst is aan grondstoffen is (het levert bijvoorbeeld vrijwel alle kobalt), maar het is tegelijkertijd ook een land met een relatief kleine economie. Mensen verdienen er weinig en we zijn er met zijn allen afhankelijk van.”

Dat beeld maakt het goed duidelijk dat onze relatie met elektronica en de grondstoffen die ervoor nodig zijn, eigenlijk heel ongezond is. We zouden veel duurzamer met onze smartphone om moeten gaan. Of zoals Ballester Salvà zelf zegt: “De duurzaamste telefoon is de telefoon in je broekzak.”

LEES OOK: Op deze geheime locatie in Estland krijgen tienduizenden iPhones een nieuw leven: neem een kijkje